روزگار اقتصادی ایران
در دوره هاشمی چگونه بود؟
گروه اقتصادی: سهشنبهای که گذشت زندهترین سند از تاریخ معاصر ایران، خصوصا پس از دوران جنگ تحمیلی برای همیشه به خاک سپرده شد و حالا مرور اعداد و ارقام نشان میدهد مردی که سکان پنجمین و ششمین دولت جمهوری اسلامی ایران را پس از پایان جنگ در آخرین سالهای دهه شصت به دست گرفت، با ۱۲۳ میلیارد و ۶۰ میلیون دلار درآمد نفتی کشور را اداره کرد.
به گزارش «حملونقل»، باید توجه داشت سیاستهای تعدیل اقتصادی وی، انتقاد گروه عظیمی از کارشناسان را به همراه داشت و بسیاری از آنان بر این گمان بودند و هستند که اجرای این سیاست در دورهای که ایران از دل جنگی نابرابر بیرون آمده بود، جامعه ایران را با بحرانهایی جدی روبهرو کرد و شاید بهتر بود پس از دوره جنگ تحمیلی همچنان سیاستهای ریاضت اقتصادی با هدف تقویت بنیانهای تولید و داخلی گرایی در دستور کار قرار میگرفت.
با این حال اما آثار آنچه از پس ۸ سال ریاستجمهوری وی بر جا مانده است، را میتوان در جای جای شهر تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور یافت.
برجهای بزرگ، نمادهایی از زندگی امروزی، مراکز خرید مجهز و بزرگراهها و آزادراههایی که درون و برون شهر خودنمایی کرده و میکنند، ثمره سازندگیهایی است که در این دوران به وقوع پیوست.
بحث اصلی اما پرداختن به سیاستهای تعدیل اقتصادی و بررسی تأثیر آنها بر بنیانهای اقتصادی و سیاسی کشور نیست بلکه پرداختن به کارنامه عملکرد اقتصادی مردی است که تا زنده بودنش فراز و نشیبها و حب و بغضهای زیادی را تحمل کرد و زمانی که درگذشت همه برایش سرو دست شکستند.
هاشمیرفسنجانی درحالی سکان هدایت نهاد ریاستجمهوری ایران را در دست گرفت که بهدلیل ویرانیهای بازمانده از جنگ ایران با ظرفیتهای خالی بالایی روبهرو بود. آمار و ارقام رشد اقتصاد و صنعت ایران در این دوره را گواهی میدهد والبته باید توجه داشت در این محدوده زمانی تورم نیز روی دیگری به اقتصاد ایران نشان داد و رشد تورم نیز همپای اقتصاد ایران شتابان بود.
رشد اقتصادی
بررسیها نشان میدهد رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۶۸ با احتساب نفت ۵. ۹ درصد بود که در سال پس از آن، یعنی اولین سال استقرار کامل دولت هاشمی به ۱۴.۱ درصد رسید. در سال ۱۳۷۰ نیز این رشد بالا همچنان حفظ شد و نرخ دو رقمی ۱۲.۱ درصدی را تجربه کرد.
در سال ۱۳۷۱ رشد اقتصاد ایران به ۴ درصد و در سال ۱۳۷۲ به ۱.۵ درصد رسید. کمترین رشد اقتصادی در دولت هاشمی در سال ۱۳۷۳ اتفاق افتاد. در این سال اقتصاد ایران تنها نیم درصد رشد کرد. رشد سالهای بعد در محدوده ۲ تا ۳ درصدی بود اما در سال ۱۳۷۵، وی درحالی خود را آماده برگزاری هفتمین دوره انتخابات ریاستجمهوری میکرد که اقتصاد رشدی ۶.۸ درصدی را به خود دید.
صادرات نفت
صادرات نفت ایران در دولتهای هاشمیرفسنجانی ازحجم یک میلیون بشکهای به حجم دو میلیون بشکه صعود کرد. وی درحالی کار خود را آغاز کرد که صادرات نفت، روزانه به یک میلیون و ۸۲۳ هزار بشکه در روز میرسید، اما در شرایطی میدان پاستور را ترک کرد که صادرات نفت ایران به ۲ میلیون و ۴۴۱ هزار بشکه نفت رسید. بالاترین صادرات نفت در دوره فعالیت دولت وی که به دولت سازندگی موسوم است در سال ۱۳۷۰ رخ داد. ایران در این سال ۲ میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه نفت صادر کرد. ضمن اینکه ناگفته نباید گذاشت که نوسازی میادین نفتی و انعقاد قراردادهای جدید که پای اروپاییها را دیگر بار در صنعت نفت
ایران باز کرد در دوره فعالیت وی اتفاق افتاد.
قیمت نفت
دولت هاشمی، کارش را با نفت ۱۶ دلاری آغاز کرد و با نفت ۱۹ دلاری به پایان برد. بالاترین قیمت نفت به سال ۱۳۶۹ اختصاص داشت، در این سال قیمت هر بشکه نفت ایران به طور متوسط در بازارهای جهانی به ۲۰ دلار و ۶۴ سنت میرسید و کمترین قیمت نفت نیز به سال ۱۳۷۳ مربوط بود. در این سال هر بشکه نفت قیمتی در حدود ۱۴ دلار و ۴۸ سنت بود.
حداقل دستمزد
حداقل دستمزد هم در دولت هاشمی قابل توجه است و رشد مثبتی داشته است. حداقل دستمزد در سال ۱۳۶۸ بدون رشدی نسبت به سال ۱۳۶۷ برابر با ۲۴۹۰ تومان در هر ماه بود اما، در سال پس از آن دولت با پذیرش رشد ۲۰.۵ درصدی، حداقل دستمزد ماهانه را به سه هزار تومان افزایش داد.
سال پس از آن دولت پنجم با رشد ۶۶.۷ درصدی رکوردی شکسته نشده در حوزه افزایش دستمزد از خود به جا گذاشت و در این سال حداقل دستمزد به ماهانه ۵ هزار تومان رسید. البته حداقل دستمزد برای سال ۱۳۷۶، یعنی سال پایانی دولت هاشمی با رشدی ۲۲.۸ درصدی ۲۵ هزار و ۴۴۶ تومان تعیین شده بود.
تورم
اما تورم پاشنه آشیل دولت سازندگی بود و درواقع شاید یکی از اساسیترین مشکلات دولت هاشمی بتوان آن را خواند. تورم در سال ۱۳۶۸، یعنی سالی که هاشمی از میانهاش سکان قوه مجریه را در دست گرفت، ۱۷.۴ درصد بود اما همین نرخ در سال ۱۳۶۹ تک رقمی شد ولی متأسفانه در بر همین پاشنه نچرخید و دو سال پس از آن به ۲۰.۷ درصد رسید. واینگونه بود که دولت هاشمی در اغلب سالهای فعالیت خود تورم بالای بیست درصد را تجربه کرد و تنها در دو سال اول تورمی کمتر از ۲۰ درصد را شاهد بود. و چنین بود که نرخ تورم ۴۹.۴ درصدی در این دولت به ثبت رسید.
نرخ بیکاری
شاید دومین مشکل دولت هاشمیرفسنجانی هم بالا بودن نرخ بیکاری و ناتوانی دولت در حل این بحران بوده باشد هرچند که تلاش بسیاری برای کاهش این معضل انجام شد. در دوره ریاستجمهوری وی نرخ رشد جمعیت بالا بود اما ازسویدیگر نرخ بیکاری بالاتر از ۹ درصد ثبت شده است هرچند که وی توانست نرخ بیکاری ۱۲.۵ درصدی سال ۱۳۷۰ را در سال ۱۳۷۵ به ۹.۱ درصد کاهش دهد.
واین مجموعه کوتاهی است از پرونده کاری –اقتصادی دولت سازندگی و هاشمیرفسنجانی مردی که به رغم همه این فراز و نشیبها مصلح بود و امیرکبیر دورانش میخواندند و البته در سال روز درگذشت امیرکبیرهم درگذشت.
لینک خبر
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.