|
کد خبر:
116316
|
اولویت‌های ریلی کشور احصا شوند
تین‌نیوز| مهدی ساسانی*: از آنجایی كه حمل و نقل ریلی نسبت به حمل و نقل جاده‌یی شیوه‌یی ارزان‌تر و ایمن‌تر است، در نتیجه توسعه این نوع حمل و نقل در كشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
دلیل دیگر اهمیت توسعه خطوط ریلی در كشور ارزان بودن آن در مقایسه با سایر روش‌های حمل‌ونقلی است. به عنوان مثال استفاده از راه‌آهن و به‌طور كلی حملونقل ریلی در كشور در مقایسه با حملونقل جاده‌یی مصرف سوخت كمتری داشته و به همین خاطر نیز تاثیرات منفی كمتری روی محیط زیست می‌گذارد، در نتیجه بهتر است تا از این مدل حملونقل در كشور بیشتر استفاده شود.
از سوی دیگر با توجه به موقعیت استراتژیك ایران به دلیل فراوانی فواصل ورودی و خروجی در شمال و جنوب كشور و همچنین اهمیت موقعیت استراتژیك ایران در بخش ترانزیت با توجه به موقعیت ایران و وجود فواصل ورودی و خروجی در مناطق شمالی و جنوبی كشور و همچنین از آنجایی كه كشور ما محل اتصال آسیا و اروپاست، توسعه و افزایش میزان بهره‌برداری از راه‌آهن بسیار با اهمیت است.
در واقع بررسی‌ها نشان می‌دهد كه توسعه حملونقل ریلی كشور می‌تواند هم به اقتصاد داخلی در كشور كمك كند و هم در افزایش میزان ترانزیت كالا از كشور تاثیرگذار باشد.
موضوع‌هایی كه پیش‌تر به آن اشاره شد (تاثیر بر اقتصاد ملی كشور و افزایش ترانزیت كالا) مواردی هستند كه به صورت تئوریك مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما در واقع گام مهم و اصلی كه باید مورد توجه مسوولان وزارت راه و راه‌آهن قرار بگیرد، پاسخ به این است كه خطوط راه‌آهن را باید در چه محورهایی توسعه دهیم و دوم آنكه این توسعه باید بر اساس چه اولویت‌هایی صورت بگیرد. از سوی دیگر در خصوص اولویت‌بندی توسعه محورهای حملونقل ریلی در كشور باید محورهای شمالی- جنوبی به دلیل آنكه مهم‌ترین مسیرهای ترانزیتی در كشور هستند در اولویت توسعه قرار بگیرند.
مسیرهای ریلی مانند بندرعباس- تهران، تهران-قزوین و رشت به آستارا از اهمیت بسیاری برخوردار هستند و توسعه و بهره‌برداری از آنها نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.
همچنین احداث و بهره‌برداری از خط آهن چابهار-سرخس و مسیر ریلی شلمچه- بصره نیز نه تنها از منظر افزایش طول مسیرهای ریلی برای كشور ما مهم است بلكه بهره‌برداری از این مسیرها می‌تواند به لحاظ اقتصادی نیز برای كشور بسیار مفید و تاثیرگذار باشد، زیرا از این مسیرها می‌توان به عنوان مسیرهای ترانزیتی حملونقل كالا و یكی از مسیرهای مورد استفاده در حملونقل تركیبی بهره‌برداری كرد.
درست است كه ساخت مسیرهای ریلی در كشور اهمیت زیادی دارند، اما همان‌طور كه گفتم مهم‌تر از تمام آنها، این است كه در چه محورهایی راه‌آهن را توسعه دهیم.
علاوه بر ساخت و توسعه مسیرهای ریلی مهم در كشور، بهره‌برداری درست از شبكه ریلی موجود در كشور است.
از سوی دیگر درست است كه مثلا برنامه پنجم توسعه به عنوان الگو و سرلوحه كارهای عمرانی‌ای در نظر گرفته می‌شود اما با این حال برنامه پنجم توسعه تنها این موضوع را مشخص می‌كند كه كشور به چند كیلومتر مسیر ریلی و خط آهن نیاز دارد اما این را مشخص نمی‌كند كه این خطوط باید در كدام مسیرها و مناطق كشور ساخته شوند تا بتوانند بهترین تاثیر را روی اقتصاد كشور و توسعه حملونقل ریلی كشور بگذارند.
در واقع برنامه به ما تاكید می‌كند كه این مسیرها چگونه باید ساخته شوند و ساخت این خطوط ریلی چه تاثیری در اقتصاد داخلی و بین‌المللی كشور ما خواهند داشت.
متاسفانه با اینكه در حال حاضر در بسیاری از مسیرهای با اهمیت كشور خطوط ریلی وجود دارد، اما هنوز نتوانسته‌ایم از ظرفیت این مسیرها آن طور كه باید و شاید استفاده كنیم.
در واقع بررسی برآورد توسعه حملونقل ریلی در كشور این موضوع را بیش از پیش مشخص می‌كند كه در ایران آن طور كه باید و شاید در احداث و ساخت خطوط ریلی در مسیرهایی كه بیشتر از سایر مسیرها در اولویت بودند، توجه نشده و این خطوط در مناطقی ساخته شده‌اند كه از اهمیت كمتری برخوردار بودند و نسبت به آنها تاثیر اقتصادی كمتری دارند.
درست است كه كشور ما از نظر مكان جغرافیایی دارای موقعیت استراتژیكی است و تا امروز بیش از 13هزار كیلومتر مسیر ریلی در كشور ساخته شده است، اما ایران ظرفیت‌های حملونقل فراوانی به خصوص در بخش ریلی دارد كه می‌تواند به گونه‌یی از آنها بهره‌برداری كرد كه بیشترین نفع اقتصادی را به كشور برساند اما متاسفانه ما هنوز نتوانستیم از این ظرفیت‌ها استفاده لازم را ببریم.
در دنیا برای مشخص كردن میزان بهره‌وری ریلی در هر كشوری از شاخص سنجش میانگین ریلی كه از تقسیم طول شبكه ریلی كشور به كل مساحت آن كشور به دست می‌آید كه این شاخص در مورد كشور ما تا رسیدن به میزان استاندارد فاصله دارد. به عنوان مثال شاخص طول شبكه ریلی در كشور قزاقستان كه موقعیتش با موقعیت ایران به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست با میزان این شاخص ریلی در كشور ما شباهت فراوانی دارد و این نشان می‌دهد كه آنها موفق شده‌اند تا از تمام ظرفیت‌های ریلی‌شان به خوبی بهره‌برداری كنند.
در نهایت اینكه عملكرد راه‌آهن در خصوص توسعه شبكه ریلی كشور در مقایسه با كشورهای همسایه آنچنان كه باید قابل قبول نیست و باید تلاش‌های بیشتری برای تعیین اولویت‌های ریلی برای احداث راه‌آهن صورت گیرد تا ایران از امر توسعه ریلی باز نماند.
*کارشناس ریلی
دلیل دیگر اهمیت توسعه خطوط ریلی در كشور ارزان بودن آن در مقایسه با سایر روش‌های حمل‌ونقلی است. به عنوان مثال استفاده از راه‌آهن و به‌طور كلی حملونقل ریلی در كشور در مقایسه با حملونقل جاده‌یی مصرف سوخت كمتری داشته و به همین خاطر نیز تاثیرات منفی كمتری روی محیط زیست می‌گذارد، در نتیجه بهتر است تا از این مدل حملونقل در كشور بیشتر استفاده شود.
از سوی دیگر با توجه به موقعیت استراتژیك ایران به دلیل فراوانی فواصل ورودی و خروجی در شمال و جنوب كشور و همچنین اهمیت موقعیت استراتژیك ایران در بخش ترانزیت با توجه به موقعیت ایران و وجود فواصل ورودی و خروجی در مناطق شمالی و جنوبی كشور و همچنین از آنجایی كه كشور ما محل اتصال آسیا و اروپاست، توسعه و افزایش میزان بهره‌برداری از راه‌آهن بسیار با اهمیت است.
در واقع بررسی‌ها نشان می‌دهد كه توسعه حملونقل ریلی كشور می‌تواند هم به اقتصاد داخلی در كشور كمك كند و هم در افزایش میزان ترانزیت كالا از كشور تاثیرگذار باشد.
موضوع‌هایی كه پیش‌تر به آن اشاره شد (تاثیر بر اقتصاد ملی كشور و افزایش ترانزیت كالا) مواردی هستند كه به صورت تئوریك مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما در واقع گام مهم و اصلی كه باید مورد توجه مسوولان وزارت راه و راه‌آهن قرار بگیرد، پاسخ به این است كه خطوط راه‌آهن را باید در چه محورهایی توسعه دهیم و دوم آنكه این توسعه باید بر اساس چه اولویت‌هایی صورت بگیرد. از سوی دیگر در خصوص اولویت‌بندی توسعه محورهای حملونقل ریلی در كشور باید محورهای شمالی- جنوبی به دلیل آنكه مهم‌ترین مسیرهای ترانزیتی در كشور هستند در اولویت توسعه قرار بگیرند.
مسیرهای ریلی مانند بندرعباس- تهران، تهران-قزوین و رشت به آستارا از اهمیت بسیاری برخوردار هستند و توسعه و بهره‌برداری از آنها نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.
همچنین احداث و بهره‌برداری از خط آهن چابهار-سرخس و مسیر ریلی شلمچه- بصره نیز نه تنها از منظر افزایش طول مسیرهای ریلی برای كشور ما مهم است بلكه بهره‌برداری از این مسیرها می‌تواند به لحاظ اقتصادی نیز برای كشور بسیار مفید و تاثیرگذار باشد، زیرا از این مسیرها می‌توان به عنوان مسیرهای ترانزیتی حملونقل كالا و یكی از مسیرهای مورد استفاده در حملونقل تركیبی بهره‌برداری كرد.
درست است كه ساخت مسیرهای ریلی در كشور اهمیت زیادی دارند، اما همان‌طور كه گفتم مهم‌تر از تمام آنها، این است كه در چه محورهایی راه‌آهن را توسعه دهیم.
علاوه بر ساخت و توسعه مسیرهای ریلی مهم در كشور، بهره‌برداری درست از شبكه ریلی موجود در كشور است.
از سوی دیگر درست است كه مثلا برنامه پنجم توسعه به عنوان الگو و سرلوحه كارهای عمرانی‌ای در نظر گرفته می‌شود اما با این حال برنامه پنجم توسعه تنها این موضوع را مشخص می‌كند كه كشور به چند كیلومتر مسیر ریلی و خط آهن نیاز دارد اما این را مشخص نمی‌كند كه این خطوط باید در كدام مسیرها و مناطق كشور ساخته شوند تا بتوانند بهترین تاثیر را روی اقتصاد كشور و توسعه حملونقل ریلی كشور بگذارند.
در واقع برنامه به ما تاكید می‌كند كه این مسیرها چگونه باید ساخته شوند و ساخت این خطوط ریلی چه تاثیری در اقتصاد داخلی و بین‌المللی كشور ما خواهند داشت.
متاسفانه با اینكه در حال حاضر در بسیاری از مسیرهای با اهمیت كشور خطوط ریلی وجود دارد، اما هنوز نتوانسته‌ایم از ظرفیت این مسیرها آن طور كه باید و شاید استفاده كنیم.
در واقع بررسی برآورد توسعه حملونقل ریلی در كشور این موضوع را بیش از پیش مشخص می‌كند كه در ایران آن طور كه باید و شاید در احداث و ساخت خطوط ریلی در مسیرهایی كه بیشتر از سایر مسیرها در اولویت بودند، توجه نشده و این خطوط در مناطقی ساخته شده‌اند كه از اهمیت كمتری برخوردار بودند و نسبت به آنها تاثیر اقتصادی كمتری دارند.
درست است كه كشور ما از نظر مكان جغرافیایی دارای موقعیت استراتژیكی است و تا امروز بیش از 13هزار كیلومتر مسیر ریلی در كشور ساخته شده است، اما ایران ظرفیت‌های حملونقل فراوانی به خصوص در بخش ریلی دارد كه می‌تواند به گونه‌یی از آنها بهره‌برداری كرد كه بیشترین نفع اقتصادی را به كشور برساند اما متاسفانه ما هنوز نتوانستیم از این ظرفیت‌ها استفاده لازم را ببریم.
در دنیا برای مشخص كردن میزان بهره‌وری ریلی در هر كشوری از شاخص سنجش میانگین ریلی كه از تقسیم طول شبكه ریلی كشور به كل مساحت آن كشور به دست می‌آید كه این شاخص در مورد كشور ما تا رسیدن به میزان استاندارد فاصله دارد. به عنوان مثال شاخص طول شبكه ریلی در كشور قزاقستان كه موقعیتش با موقعیت ایران به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست با میزان این شاخص ریلی در كشور ما شباهت فراوانی دارد و این نشان می‌دهد كه آنها موفق شده‌اند تا از تمام ظرفیت‌های ریلی‌شان به خوبی بهره‌برداری كنند.
در نهایت اینكه عملكرد راه‌آهن در خصوص توسعه شبكه ریلی كشور در مقایسه با كشورهای همسایه آنچنان كه باید قابل قبول نیست و باید تلاش‌های بیشتری برای تعیین اولویت‌های ریلی برای احداث راه‌آهن صورت گیرد تا ایران از امر توسعه ریلی باز نماند.
*کارشناس ریلی
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.