عضو هیات عامل و سرپرست معاونت توسعه و تجهیز بنادر:
برای اجرای قانون با هیچ‌کس تعارف نداریم
وبلاگ تین نیوز | "هر چه قدر سواحل ما آبادتر شود و جمعیت بیش‌تری از آن استفاده کنند، رونق اقتصادی هم بیش‌تر خواهد بود و تبادل کالا و تجارت و حتی تبادل فرهنگی با کشورهای منطقه روی می‌دهد اما هیچ‌کدام از این موارد در سواحل ما اتفاق نیفتاده است." این بخشی از اظهارات محمدرضا الهیار عضو هیات عامل و سرپرست معاونت توسعه و تجهیز بنادر سازمان بنادر با ماه نامه بندر و دریاست. متن کامل این گفت و گو در ادامه آمده است:
یکی از برنامه‌هایی که در چند سال گذشته مورد توجه سازمان بنادرودریانوردی بود، پروژه ICZM است. این برنامه هم‌‌ا‌کنون در چه مرحله‌ای است؟
ما پنج هزار و 800 کیلومتر خط ساحلی درشمال و جنوب ایران داریم اما همان‌طور که می‌دانید، در شمال از این امکان به درستی استفاده نکردیم و در نقاطی مانند مازندران، سواحل تخریب شده است. در جنوب ایران هم اصلا از سواحل استفاده نکردیم و فرصت‌های زیادی از دیدگاه اقتصادی، اجتماعی، سیا‌سی و امنیتی از دست دادیم. هر چه قدر سواحل ما آبادتر شود و جمعیت بیش‌تری از آن استفاده کنند، رونق اقتصادی هم بیش‌تر خواهد بود. تبادل کالا و تجارت و حتی تبادل فرهنگی با کشورهای منطقه روی می‌دهد اما هیچ‌کدام از این موارد در سواحل ما اتفاق نیفتاده است. این موضوع
به عنوان یک دغدغه برای سازمان بنادرودریانوردی به عنوان متولی امورحاکمیتی دریا و موضوعات مرتبط با آن مطرح بود. از طرف دیگر الزام قانونی هم برای سازمان بنادرودریانوردی در جایگاه حاکمیتی وجود دارد و آن هم صدور مجوز ساخت و سازهای ساحلی دریایی است.
براساس قانون، هر ساخت‌‌و‌سازی که در دریا اتفاق می‌افتد، هم در مرحله اجرا و هم در مرحله بهره‌برداری باید از سازمان بنادر و دریانوردی مجوز بگیرد و الزامات ایمنی، عملیات دریایی، محیط زیست و الزامات فنی را رعایت کند. همه این موارد در کمیته صدور مجوز مورد بررسی قرار می‌گیرند. اما با توجه به اینکه طرح جامعی برای سواحل وجود نداشت، سازمان بنادر وارد میدان شد تا طرح ICZM یا مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی انجام شود. اما سازمان‌ها و ارگان‌های مختلفی که مرتبط با سواحل هستند، هر کدام در جایگاه خودشان قرار دارند. سازمان بنادر در محوریت کار قرار گرفت و حدود 18
ارگان مرتبط را گرد آورد و مشارکت آن‌ها را جذب کرد.
تا جایی که می‌دانم گردهم آ‌وردن سازمان‌ها دور یک میز کار ساده‌ای برای سازمان بنادر نبود. حالا بعد از گذشت مدتی، آیا این موضوع تحقق پیدا کرده است و ارتباط‌های لازم بین‌سازمانی برقرار شده است؟
سازمان بنادر مشارکت ارگان‌های مرتبط دیگر را جلب کرده است. تهیه این طرح حدود 8 سال طول کشید، و سازمان بنادر برای انجام آن پیش‌قدم شده بود. این طرح در سه فاز انجام شد، در فاز اول، بحث‌های شناخت و استفاده از تجارب جهانی، فاز دوم تقسیم کار به حوزه‌های مختلف از حوزه‌های زیست‌محیطی، امنیتی، حقوقی. مطالعات صورت گرفته تا پدیده‌های دریایی، کاربری مطلوب اراضی و ... همگی بررسی شد و نهایتا در فاز سوم تلفیق انجام شد که عملا منجر به طرح جامع مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور شد. بر اساس ضوابطی که درقانون برنامه سوم و برنامه چهارم به خصوص
در ماده 63 آن تصریح شده بود، این موضوع باید در دستور کار یک دستگاه دولتی قرار می‌گرفت. موضوع در هیات دولت ارائه شد و هیات دولت هم براساس آن به شورای عالی شهرسازی و معماری و هم‌چنین هفت استان ساحلی تصویب این طرح را ابلاغ کرد.
علاوه بر این الزامات قانونی داخلی، آیا سازمان بین‌المللی دریانوردی هم توصیه یا دستورالعملی برای مدیریت سواحل داشت؟
الهیار: بله، یکی‌دیگر از الزاماتی که سازمان را به سوی ICZM پیش راند، توصیه‌ای بود که سازمان بین‌المللی دریانوردی کشورهای عضو داشت که برای کشورشان، طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی بدهند. با توجه به اینکه سازمان بنادرودریانوردی هم به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران، عضو این سازمان است، یکی از بحث‌های ما پایبندی به الزامات بین‌المللی در این زمینه بود. یکی از مباحث دیگر هم، موضوع کنفرانس ریو دوژانیرو بود که در آن تاکید شده بود کشورها باید طرحی برای مدیریت یکپارچه سواحل‌شان داشته باشند.
البته فکر می‌کنم با توجه به بهره‌مندی از نوار ساحلی گسترد‌ه در شمال و جنوب ایران و پتا‌نسیل‌هایی که برای سال‌ها مغفول ما‌نده بود، بدون این الزامات هم زمان آن رسیده بود که فکری برای مدیریت سواحل کرد.
بله. بدون این الزامات هم یکی از رویکردهای ویژه‌ای که در این زمینه مورد تاکید قرار گرفت این بود که ما باید سواحل پررونق و فعا‌لی داشته باشیم. در نقاطی که کم‌تر از سواحل استفاده کردیم، از این نعمت و اقتصادی فرهنگی اجتماعی، ویژگی‌های مثبتی که در این زمینه وجود داشت، بی‌بهره بودیم و در شمال هم سواحل تخریب شده بود. ر‌ویکرد جدی که در این مورد وجود داشت این بود که باید از این نعمت سواحل استفاده کنیم. اما این سواحل فقط برای ما نیست. برای نسل‌های آینده هم هست. پس با نگاه توسعه پایدار موضوع را مد نظر قرار دادیم، به نحوی که هم از این
ذخیره و نعمت استفاده کنیم و هم از این سواحل و گنجینه‌ای که در دریا و سواحل وجود دارد، برای آیندگان حر‌ا‌ست کنیم.
به این‌جا رسیدیم که شورای‌عالی معماری و شهرسازی طرح را تصویب کرد و بعد به هفت استان ساحلی ابلاغ شد، پس از آن چه ا‌تفاقی افتاد؟ وارد فاز اجرایی شدید؟
طرح مصوب و برای اجرا ابلاغ شد. در مصوبه شورای‌عالی معماری و شهرسازی چند نکته و در اصل چند دستور مطرح شد. یک دستورش به ا‌ستانداری‌های ساحلی این طرح را مبنای برنامه‌های خود در سواحل قرار دهند. مثلا اگر در جایی توصیه شده کاربری صرفا شیلاتی است نباید منطقه صنعتی شود و موضوعات بسیار دیگری در این حوزه. برای این موضوع، کارگروهی با عنوان کارگروه ساماندهی و مدیریت سواحل استان به ریاست استا‌ندار و دبیری مدیرکل بنادرودریانوردی استان و عضویت همه مدیران ذی‌ربط در استان‌های ساحلی تشکیل شد. با توجه به اینکه دبیرخانه این کارگروه باید در
ادارات کل بنادر استان‌ها شکل می‌گرفت، بحث مربوط به پیگیری‌ها بر عهده سازمان بود.
آیا این کارگروه در همه استان‌های ساحلی تشکیل شده است؟
بله،آخرین کارگروه، در استان گلستان بود که فروردین امسال شکل گرفت و حالا تمام استان‌های ساحلی کارگروه ساماندهی و مدیریت سواحل استان‌ها را تشکیل داده‌اند. کارگروه‌ها کار خود را آغاز کرده‌اند. در نخستین جلساتی که در هر استان تشکیل شد، نماینده سازمان بنادرودریانوردی هم حضور داشت. یکی از وظایفی که برای اجرای صحیح این طرح بر د‌وش خود احساس می‌کردیم، موضوع آموزش بود. سازمان بنادر خود را موظف دانست که به مدیران و کارشناسان مرتبط دستگاه‌های مختلف استانی آموزش دهند که ICZM چیست، چه می‌گوید و ابعادش چیست؟ در اکثر استان‌های ساحلی، مدیران
توجیه شده‌اند و برای کارشناسان هم یک دوره‌آموزشی دو روزه در نظر گرفته شده. این دوره در برخی استان‌ها برگزار شده است و بر اساس برنامه‌ریزی ما، تا دو ماه آینده در تمام استان‌های ساحلی برگزار خواهد شد.
اگر نگاهی به مباحث مطرح شده توسط آقای آخوندی وزیر راه و شهرسازی درباره ضرورت مدیریت و یکپارچه‌سازی سواحل داشته باشیم، می‌توان چنین استنباط کرد که طرح ICZM موردتوجه ایشان قرار گرفته است و شاید به تعبیر ماهنامه بندر و دریا یکی از طرح‌های نادری است که بین بندر و شهر پیوندی برقرار کرده است. این طرح تا چه اندازه مورد توجه وزارت راه وشهرسازی قرار گرفته است و از حمایت وزارت بهره‌مند شده است؟
الهیار: وزیر محترم راه و شهرسازی از وقتی در همایش ICOPMAS سال گذشته حضور پیدا کردند، بیش‌تر در جریان این طرح قرار گرفتند. ایشان به دو نفر از مشاوران خود دستور ویژه‌ای برای همکاری و پیگیری طرح دادند. ارتباطا‌ت بسیارخوبی برقرار شده است. هم‌چنین برای حمایت از سازمان بنادر برای اجرای این طرح، قرار شد اختیارا‌تی باشد که در حیطه اختیارات شورای‌عالی معماری و شهرسازی است، تا جایی که قابل تفویض است، به سازمان بنادر داده شود.
آقای آخوندی نامه‌ای هم به دکتر نوبخت و دکتر جهانگیری دادند تا سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور هم در این خصوص در پرداخت بودجه‌ای که برای استان‌های ساحلی انجام می‌دهد، طرح را در نظر داشته باشند. علاوه بر این، سازمان مدیریت متولی آ‌مایش سرزمین است، حتما در آ‌مایش سرزمینی استان‌های ساحلی برمبنای طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی انجام شود که در این قضیه هم پیگیری‌هایی شده که عملا ضما‌نت‌های اجرایی به نحو زیادی وجود دارد.
ضمن اینکه اختیاری هم در راستای یکی از بندهای قانونی برنامه پنجم که امنیت پایدار مرزها را شامل می‌شود و مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی را دارد، به سازمان بنادر و دریانوردی داده شد تا نسبت به تشکیل کارگروه ساماندهی سواحل بنادر و جزایر با مسئولیت سازمان بنادر و عضویت مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی اقدام نماید که دستاوردهای خیلی‌خوبی هم داشته است.
از آغاز این طرح در بعضی استان‌ها تا به امروز حدود یک سال می‌گذرد. خروجی اجرای این طرح و راه‌اندازی کارگروه‌ها برای مدیریت سواحل چه بوده؟
یکی از بحث‌های اصلی ما هدایت و پشتیبا‌نی کارگروه‌های ساماندهی سواحل استان‌ها‌ست که در حال انجام است. در مواردی خودشان تصمیم‌گیری می‌کنند و اگر نیاز به هدایت و حمایت سازمان باشد، ما هم وارد کار می‌شویم. به عنوان مثال ما در استان مازندران مشکلات جدی داشتیم. بیش‌تر از صد پرونده قضایی مرتبط با سواحل وجود داشت که شاید تا پیش از اجرای این طرح، ا‌ولویتی برای دستگاه قضا نداشتند. با تشکیل این کارگروه، با توجه به اینکه دادستان هم در جلسات حضور پیدا می‌کرد، هماهنگی دستگاهی ایجاد شد و ما برای نخستین‌بار در سال گذشته حکم قلع
بنای بیش از هفت‌بنا را گرفتیم.
هفت حکم از میان بیش از صد حکم برای یکسال، ا‌ندک نیست؟
تا پیش از اجرای این کارگروه، این میزان صفر بود. یعنی عملا کاری انجام نشده بود.
در حال‌حاضر ا‌ولویت و برنامه اصلی کارگروه‌های استان‌های ساحلی، نظارت بر طرح‌های جدید ارائه شده است، یا به مدیریت و اصلاح طرح‌های قبلی هم نگاهی دارد؟
ما برای کارگروه‌ها یک دستورالعمل تهیه کردیم تا کارگروه‌ها بدانند دقیقا می‌خواهند چه کاری انجام دهند. یکی از موارد طرح این است که هیچ طرحی خارج از ICZM اجازه ساخت‌وساز در خشکی و دریا ندارند. چون محدوده ICZM فقط موکول به نوار ساحلی نیست و گا‌هی در عمق شش تا 10 کیلومتری، یعنی مرز شهرستان و دهستان هم پیش‌می‌رود. بحث دیگر، ایجاد هماهنگی بین ارگان‌های دریایی یا ارگان‌های مرتبط در سطح استان است که از تخریب سواحل عملا جلوگیری شود. حالا جایی مثل استان سیستان‌وبلوچستان، برای اینکه استانی است که کم‌تر از سواحل استفاده کرده، بیش‌تر روی
موضوع برنامه‌ریزی و توسعه تمرکز دارد اما در جایی مثل استان مازندران که سواحل آن تخریب شده است، به دنبال آزادسازی است.
می‌خواهم به سراغ مصد‌اق‌های عملی برویم. شهروندان حق استفاده پایدار از سواحل را دارند، موضوعی که موردتاکید رییس‌جمهوری و وزیر راه هم است. ICZM یکی از معدود پروژه‌های سازمان بنادر است که شهروندان می‌توانند نتیجه ملموس آن را در زندگی خودشان ببینند، برای‌مان بگویید که این طرح برای مردمی که می‌خواهند از سواحل بهره‌مند شوند، چه کرده است؟
مشارکت مردمی یکی از الزامات برای اجرایی شدن طرح ICZM است. اگر مردم مشارکت کنند و سواحل با نگاه توسعه‌پایدار، توسعه پیدا کند، در درجه اول، مردم از این نعمت سواحل استفاده می‌کنند. از کاربری تفریحی و توریستی گرفته تا کاربری صنعتی، شیلاتی، کشاورزی و کاربری‌های دیگر. ما به این طرح به عنوان یکی از مسئولیت‌های اجتماعی سازمان نگاه می‌کنیم نه یک وظیفه صرفا قانونی. به همین دلیل هم به مواردی که الزام شده، بسند‌ه نکرده‌ایم و به دنبال تعا‌مل شهر و بندر هم هستیم که این کار انجام خواهد شد. به عنوان مثال هفته پیش، توسعه موج شکن‌های بندر انزلی افتتاح شد
تا مردم هم بتوانند بهتر از بندر استفاده کنند. برخی ا ز این طرح ها شاید هزینه‌های کم‌تری از طرح‌های بزرگ دیگر داشته باشند، اما سبب نشاط مردمی می‌شود که در بنادر زندگی می‌کنند و اثرات روحی روانی ویژه‌ای دارد. ما این کار را در بنادر دیگر هم شروع کردیم. یکی از این راه‌ها، ساخت موج‌شکن‌هایی است که اول با عنوان موج شکن‌های مردمی مد نظر بودند و بعد موج شکن‌های چند منظوره کوچک نام گرفتند. ما گزارش‌هایی داریم که پیش از اتمام این موج‌شکن‌ها، مورد استفاده اهالی آن منطقه قرار گرفته‌اند و پناهگاهی برای شناورهایشان شده است.
من سوالی پرسیدم که جوابم را نگرفتم. آیا می‌توانیم امید‌‌وار باشیم که سازه‌های مربوط به اشخاص حقوقی و دولتی و غیره و همه سازه‌های غیرمجازی که برخی از آن‌ها شاید بیش‌تر از 30 سال قدمت دارند و مانع دسترسی عموم شهروندان به سواحل شده‌اند، مدیریت شده و احتمالا تخریب شوند؟
الهیار: بر اساس قانونی که سازمان بنادر دارد، ساخت و ساز غیرمجاز در دریا و رودخانه‌های قابل‌کشتیرانی ممنوع است که در این قانون هیچ سازمان یا مرجعی استثناء نشده است. چه سازه‌های متعلق به اشخاص حقیقی و چه حقوقی، دولتی و... هیچ‌جا استثنا نشده است. عملکرد سازمان بنادر هم در این مدت نشان داده است که در اجرای قانون، با هیچ‌کسی تعارف ندارد. هر سازهای که پایش را در آب می‌گذارد باید مجوز بگیرد.
پروژه‌هایی که از سال‌ها قبل در سواحل هستند، چطور؟
آن هم باید مجوز داشته باشند. ما در قلع بناهایی که بدون مجوز بودند، با کسی تعارف نداشتیم. از دادستانی هم پیگیری‌های ویژه‌ای کرده‌ایم و برای همین نماینده ویژه‌ای به کارگروه معرفی کرده‌اند که در جلسه حضور دارند. ما برای اجرای این طرح، تا جایی پیش رفتیم که حتی حکم‌جلب هم گرفتیم. از پدیده‌شاندیز هم شکایت کردیم. یکی از مواردی بود که خیلی‌ها به ما توصیه می‌کردند، شکایت نکنیم اما پاسخ ما این بود که تعارف نداریم.
درباره سازه‌های دولتی چطور؟
در ارتباط با سازه‌های‌دولتی هم موضع ما همین است. ما معتقدیم که آزادسازی باید از سازه‌های‌دولتی آغاز شود. تعدادیپرونده هم تشکیل شده است که در حال پیگیری است. اگر ارگان‌های دولتی خودشان را عقب بکشند و حریم را آزاد کنند، اعتماد مردم هم بیش‌تر جلب خواهد شد. این یکی از مصوبات قانونی ما است که قطعا پیگیری و اجرا خواهد شد.
برویم به سراغ بندر شهیدرجایی. پس از تحریم‌ها، پیش‌بینی می‌شود که لاینرهای بین‌المللی به بندر شهیدرجایی بازگردند، اما این‌بار با کشتی‌های بزرگ‌تر و به عبارتی با کشتی‌های غول‌پیکر. این در حالی است که فازسوم بندر شهیدرجایی، هم‌چنان در انتظار تکمیل و تجهیز هستند. تا چه زمانی باید در انتظار ماند؟
در بحث توسعه بندر شهیدرجایی برای تسریع در عملیات توسعه بندری مراحل انجام کار را به سه فاز تقسیم کردیم. در فاز یک هزار متر اسکله و 68 هکتار استحصال داشتیم. فاز دو حدود 2020 متر اسکله را شامل می‌شود که دربرگیرنده یال شرقی و غربی حوضچه است.
زیرساخت یال شرقی و غربی آماده است و فقط جرثقیل‌ها باید جای‌گذاری شود و امیدواریم از سال آینده کاملا عملیاتی شود.
فاز 3 تکمیل اسکله‌ها، احیاء اراضی و تکمیل لایروبی است با توجه به اینکه استقبال پیمانکاران داخلی و خارجی پس از تحولات اخیر مربوط به تحریم‌ها، خیلی‌زیاد شده است، حسب تصمیم و سیاست مدیرعامل محترم سازمان بنادر و دریانوردی از مناقصه بین‌المللی جهت ساخت و بهره‌برداری از آن بهره خواهیم برد.
در ارتباط با خرید‌های خارجی چی؟
نگاه سازمان بنادرودریانوردی حمایت از صنایع داخلی است و ما حتما از حداکثر توان داخلی استفاده خواهیم کرد. این موضوع برای ما یک اصل است. اما جاهایی که به نظر ما نیاز به تقویت توان داخلی باشد، شرکت‌های داخلی را هدایت کردیم تا شریک بین‌المللی با تجربه‌ای بگیرند تا تقویت شوند. به ویژه در موضوع تجهیزات. بسیار امیدواریم که با این روند به زودی قراردادها را منعقد کنیم. البته یکی از موا‌نعی که هنوز حل نشده، بحث‌های مربوط به سوییفت و ال‌سی است. با بازگشایی ال‌سی می‌توانیم پرداخت‌های ارزی را انجام دهیم. اگر این موضوع هم حل شود، کار سرعت بیش‌تری
خواهد گرفت.
در بحث نگهداری تجهیزات هم این‌طور که به نظر می‌رسد در چند سال گذشته، نگه‌داشت خوبی برای دستگاه‌ها، تجهیزات و ماشین‌آلات بندری صورت نگرفته است. برنامه جدید شما در این معاونت برای رسیدگی به این سرمایه‌های هنگفت چیست؟
الهیار: این موضوع را همکاران قبلی هم پیگیری می‌کردند، که جای تشکر دارد. ما هم در ادامه کار به نگه‌داشت تجهیزات و بناها به همه همکاران معاونان مهندسی بنادر تاکید کردیم. این موضوع در همایش مدیران هم مطرح شد که مدیران بنادر باید به آن توجه بیش‌تری کنند. برای این منظور نرم‌افزار نگه‌داشت تجهیزات و بناها را که از قبل استفاده می‌کردیم یک سری موارد تکمیلی و توسعه‌ای بدان اضافه نموده و اجرایی نموده‌ایم.
در این راستا شاخص‌بندی برای ارزیابی معاونت‌های فنی مهندسی بنادر انجام شده و در دستور کار قرار گرفته است.
وضعیت پروژه‌های پیمانکاری بنادر، چندان رضایت‌بخش نیست و تاخیر در اجرای پروژه‌های توسعه بنادر، آثار و تبعات نامطلوبی بر قیمت تمام شده پروژه‌ها دارد و قیمت تمام شده پروژه‌ها را بالا می‌برد. برای این موضوع چه برنامه تحول و ساماندهی دارید؟
دو برنامه در دستور کار داریم. نخست ارزیابی مشاوران است. پیش از آن‌که به پیمانکاران برسیم باید به سراغ مشاوران برویم. چون طرح را مشاور می‌دهد و پیمانکار اجرا می‌کند. اگر طرح مشکل داشته باشد، یا مناسب طراحی نشده باشد، قطعا پیمانکار در اجرای آن به مشکل برمی‌خورد. به همین دلیل بحث ارزیابی مهندسین مشاور را در دستور کار داریم. یعنی از بعضی نهادها و وزارتخانه‌ها الگوهایی گرفتیم که مهندسان مشاوری که با سازمان بنادر کار می‌کنند، علاوه بر د‌ا‌شتن گرید سازمان مدیریت که شرط لازم است، بتوانند کفایتشان از دیدگاه‌های فنی‌وتحصصی و سابقه را در
سازمان بنادر اثبات کنند. دستورالعملی هم برای این موضوع تهیه کردیم که امیدواریم در آینده نزدیک به تصویب هیات عامل برسد و اجرایی گردد.
این شرایط برای مشاوران داخلی مدنظر است؟
بله. و قاعدتا باید خودشان را متناسب با شرایط ارتقاء دهند چون الان فرصت رقابت بین‌المللی هم وجود دارد. بخشی در اداره‌کل مهندسی سواحل و بنادر متولی ارزیابی عملکرد و امور مرتبط با مهندسان مشاور قرارگرفته است. اداره‌کل مهندسی عمران ما هم متولی امور پیمانکاران شده است که عملا آن‌جا هم یک سیستم متمرکز ارزیابی پیمانکاران داشته باشیم. بخش تجهیزات و تدارکات هم برای تجهیزات و پیمانکاران و مهندسان مشا‌ور‌شان تمرکز می‌کنند.
دو قسمت در واحد معاونت توسعه و تجهیز ایجاد شده است که یکی واحد پیمان رسیدگی است و یکی هم واحد مدیریت پروژه است که این دفتر مدیریت پروژه ایجاد شده و کارش را شروع کرده است. علاوه بر کنترل پروژه که یکی از اولین گام‌های پروژه است، مدیریت منابع، مدیریت هزینه، مدیریت زمان، مدیریت ریسک، همه انواع مدیریت استاندارد را موظف است، پیگیری کند.
برنامه‌های دیگری هم به صورت کوتاه مدت و میان مدت داریم ولی برای رسیدگی به این موضوع عزم جدی در سازمان به وجود آمده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.