پساتحریم؛ دوران سرمایه‌گذاری مشترک
وبلاگ تین نیوز | بر پایه جدول آماری سازمان توسعه تجارت ایران كشور‌های چین، عراق و امارات مهم‌ترین كشور‌های هدف صادراتی ایران هستند و طی نیمه اول سال جاری بیش از 58 درصد كالا‌های صادراتی ایران به مقصد این كشور‌ها رهسپار شده‌اند. كشور چین در دوره یادشده با جذب 3 میلیارد و 731 میلیون دلار كالای صادراتی ایران بدون احتساب میعانات گازی و 6/22 درصد از مجموع كل صادرات ایران، در رتبه اول بازار كالا‌های صادراتی ایران قرار دارد. عراق، امارات، هند، افغانستان، تركیه، تركمنستان، ایتالیا، پاكستان و عمان دیگر كشور‌هایی هستند كه به عنوان بازار هدف كالا‌های
ایرانی شناخته شده‌اند.
آمار منتشرشده گویای این امر است كه مراودات تجاری ایران به‌ویژه در بخش صادرات بیشتر در منطقه صورت می‌گیرد و این مراوده با كشور‌های توسعه‌یافته بسیار ناچیز و اندك است كه این امر دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. حیدر مستخدمین حسینی، اقتصاددان، در این زمینه می‌گوید: «با دو رویكرد می‌توان به این موضوع پرداخت. شرایطی كه به‌ویژه در دهه گذشته بر اقتصاد و سیاست ایران حاكم بود، رویكرد اولی است كه می‌توان به آن اشاره داشت: اعمال تحریم‌ها موقعیت اقتصادی كشور را در جهتی قرار داد كه صادرات محصولات و كالا به كشور‌های منطقه در اولویت قرار گرفت و
این اولویت‌بندی نه به انتخاب دولت، بلكه به اجبار شرایط تحریم انجام شد. رویكرد دوم را می‌توان در جنبه‌های سیاسی و استقلال‌طلبی نظام جست‌وجو كرد كه این كشور‌ها را به عنوان بازار‌های هدف محصولات صادراتی انتخاب كرده است.»
با نگاه به آمار‌های سازمان توسعه تجارت ایران می‌توان دریافت، بیشتر محصولات و كالا‌های صادراتی ایران به كشور‌های منطقه ارسال می‌شوند. آیا توان تجارت و صادرات فرامنطقه‌ای در ایران به وجود نیامده است كه كشور‌های آسیایی به عنوان بازار‌های هدف محصولات صادراتی ایران شناخته شده‌اند؟ چه راهكارهایی برای مبادلات تجاری با كشور‌های توسعه‌یافته وجود دارد؟
به نظر می‌رسد، تا زمانی كه تحریم‌ها به‌طور كامل لغو نشوند، این امر ادامه خواهد داشت و حتی ممكن است افزایش پیدا كند. برای گسترش كشور‌های هدف محصولات صادراتی ایران لازم است چند كار مبنایی به اجرا درآید. نخست اینكه، كالا‌هایی كه مشمول صادرات می‌شوند، به لحاظ كیفیت قابل رقابت با مشابه خارجی‌شان باشند كه دولت در این زمینه بعد از توافق هسته‌ای می‌بایست به نوسازی صنایع كشور بپردازد. همچنین سرمایه‌گذاری مشترك می‌تواند خلأ موجود را بپوشاند. سرمایه‌گذاری مستقل خارجی‌ها در كوتاه‌مدت ممكن است بخشی از نیاز‌های كشور را به لحاظ بهبود
منابع و اشتغالزایی پوشش دهد، اما تمام تلاش كشور بعد از اجرای برجام می‌بایست در جهت سرمایه‌گذاری مشترك انجام گیرد. این امر می‌تواند سطح فناوری، آموزش كاركنان و مدیران را بهبود بخشد و بعد از مدتی در‌های بازار‌های بین‌المللی بر روی محصولات ایرانی را بگشاید. پذیرش كالای خارجی در كشور‌های پیشرفته وجود دارد، منتها مكانیزم آن را باید در ایران هم مهیا ساخت. بخش خصوصی به تسریع این امر كمك خواهد كرد و دولت در این جا می‌تواند نقش حامی و ناظر را بدون دخالت در تصمیم‌گیری‌ها ایفا كند.
در حال حاضر دولت چه سیاست‌هایی را برای رونق صادرات در پیش گرفته است؟ آیا سیاست‌های دولت در این زمینه كارآمد خواهد بود؟
در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌ها عمدتا از طریق دولت و دولتی‌ها صورت می‌گیرد كه این امر كارساز نخواهد بود. دولت می‌بایست الزامی را برای اقتصاد كشور تعریف كند و این الزام بر این اساس باشد كه در دوران پساتحریم فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی در دو جهت گسترش یابد: در ابتدا بخش‌های اقتصادی باید ارتقای كیفیت را مد نظر قرار دهند كه این امر با تغییر تكنولوژی، تغییر سطح آن و توجه به كیفیت می‌تواند صورت گیرد، و در گام دوم باید الزام به رقابت به وجود آید كه این امر در جهت كاهش قیمت‌ها باید انجام پذیرد. ما در حال حاضر در حوزه صنعت حد اكثر از 35 درصد ظرفیت كشور
استفاده می‌كنیم و كارایی اقتصاد در این حوزه به بیش از این رقم نمی‌رسد، اما با توجه سرمایه‌گذاری‌های ارزی و ریالی كه در سنوات گذشته صورت گرفته این میزان باید بیش از این میزان می‌شد.
مبادلات تجاری ایران در دوره پسا تحریم ، به‌ویژه در بخش صادرات، شاهد چه تحولاتی خواهد بود؟ آیا می‌توان در این دوره به مبادلات تجاری با كشور‌های توسعه‌یافته امید داشت؟
به هر حال ما یك دیپلماسی سیاسی را با موفقیت پشت سر گذاشته‌ایم و در اجرای آن نیز دولتمردان باید با توجه به تمامی جوانب پیش روند. لغو تحریم‌ها دست دولت را بیش از پیش برای حمایت از تولید و صادرات باز كرده است، كشور در این شرایط می‌تواند ابتدا بازار‌های منطقه‌ای را به قبضه درآورد و سپس به تبادل كالا، خدمات، اطلاعات و... در بازار‌های جهانی بپردازد و با امضای قرارداد‌های بازرگانی در این موقعیت استثنایی، جایگاه خود را در عرصه بین‌المللی تثبیت كند. اما اگر توجه مسئولان در این دوره صرفا به واردات كالا‌های خارجی باشد، نمی‌توان چندان به پیشرفت در
صادرات امیدوار بود.
كشور ایران بیشتر در زمینه صادرات چه كالا‌هایی توانمند است و توانایی مانور در كدام بخش را دارد؟
با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی كه در دو دهه گذشته در حوزه پتروشیمی و صنایع آن و صنایع پالایشگاهی شده است، می‌توان به این حوزه بیش از دیگر بخش‌ها چشم داشت و در گام نخست می‌بایست از این ظرفیت در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای استفاده كرد. حتی امكان سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی صنایع پتروشیمی وجود دارد. ما هنوز ظرفیت‌های بسیار بالایی را برای ایجاد صنایع پایین دستی پتروشیمی داریم، اما متاسفانه همچنان كشور مواد اولیه مورد نیاز صنایع را وارد می‌كند و در این زمینه به خارجی‌ها وابسته است. بنابراین سرمایه‌گذاری در این بخش
می‌تواند موجبات صادرات بیشتر محصولات ایرانی را فراهم آورد. در حال حاضر هم اگر ما به اقلام صادراتی نگاه بیندازیم، بیشتر در زمینه‌های پتروشیمی، میعانات، گاز و صنایع نفتی است؛ این حلقه‌های مفقوده باید جدی گرفته شوند و از آنها هر چه سریع‌تر در زمینه صادرات استفاده شود.
در گام دوم می‌توان برای بازار‌های هدف منطقه از توافقنامه‌های صنعتی و تجاری استفاده كرد و برای تامین صنایع مورد نیاز كشور‌های آسیایی و آفریقایی وارد عمل شد. به عنوان مثال، بسیاری از كشور‌ها راغب هستند مواد شوینده ایران را مورد استفاده قرار دهند و می‌توان گفت در زمینه گسترش این صنعت كشور ما موفق و برنامه‌ریزی‌شده عمل كرده است. تولیدات با كیفیت بالا در این حوزه باعث انعقاد قرارداد‌هایی با كشور‌های مختلف شده است. همچنین توجه به صنایع واسطه‌ای می‌تواند كشور‌های مختلف جهان را به استفاده از محصولات ایرانی ترغیب كند، و اگر این تولیدات به
حد قابل قبولی از تولید و كیفیت برسند، می‌توان این نوع محصولات را ابتدا به كشور‌های منطقه و سپس به كشور‌های توسعه‌یافته صادر كرد. اما به‌طور كلی، با توجه به تحولات اخیر سیاسی و لغو تحریم‌ها، فضای مناسب برای ورود به بازار‌های جهانی به وجود آمده است. بنابراین تولیدكنندگان با بهبود كیفیت و كاهش قیمت می‌توانند به رقابت در این بازار‌ها بپردازند و به رونق صادرات كشور كمك كنند. علاوه بر تولیدكنندگان، دولت با حمایت‌های خود می‌تواند هزینه تولید را كاهش دهد و همچنین تمامی سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها را ملزم به جهاد تجاری سازد تا در آینده
نزدیك شاهد رونق صادرات باشیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.