بررسی وضعیت آینده جهان در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی مهدی اشرفی مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی در چهارمین نشست هم‌اندیشی لجستیک در وزارت راه و شهرسازی اظهار داشت: روند تجارت جهانی رو به کاهش نبوده است بلکه شاهد کاهش در ارزش تجارت جهانی به علت کاهش قیمت نفت بوده‌ایم. به‌طوری‌که ارزش تجارت کالایی در سال  ۲۰۱۵نسبت به سال قبل ۱۰ درصد کاهش داشته است.

وی افزود:در عوض طی این مدت با افزایش در حجم مبادلات کالایی در جهان مواجه هستیم و تا سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی میِ‌شود که با رشد یکنواخت و باثباتی ادامه یابد و در ادامه این روند تا سال ۲۰۳۰ شاهد رشد کشورهای ترانزیتی درحال‌توسعه خواهیم بود.

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی با اشاره به وضعیت آینده جهان در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت بیان داشت: دو برابر شدن GDP تا سال ۲۰۳۰، رشد سالانه ۴.۷ درصدی ترافیک مسافر هوایی، رشد سالانه ۵.۹ درصدی بار هوایی، رشد سالانه ۶ درصدی، رشد سالانه ۲تا۳ ترافیک باری و مسافری ریلی وضعیت آینده ترانزیت خواهد بود.

اشرفی در ادامه به مقایسه ترانزیت ایران با گرجستان گفت: ایران با ۱.۶ میلیون کیلومترمربع با حجم حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی ۲۹.۶میلیون تن و حجم ترانزیت زمینی ۱۲میلیون تن دارای سهم ترانزیت از حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی ۴۲% است. اما گرجستان با مساحت ۶۹ هزار کیلومترمربع  و حجم حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی ۱۴.۶ میلیون تن دارای حجم ترانزیت زمینی ۱۱.۳ میلیون تن دارای سهم ترانزیت از حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی ۷۷% است.

وی با اشاره به عملکرد سایر مسیرها گفت: عملکرد سال ۲۰۱۳ Trans Siberian Railway ،  ۷۰۶ هزار TEU حدود ۱۰ میلیون تن  بوده، عملکرد سال ۲۰۱۶ مسیر دریایی ترکمن‌باشی-باکو ۱.۹میلیون تن و عملکرد سال ۲۰۱۵ مسیر دریایی چین-اروپا ۱۱۵ میلیون تن بوده است.

این مقام مسئول در معاونت حمل‌ونقل با اشاره به عملکرد جاده ابریشم یخی نیز ابراز داشت: عملکرد سال ۲۰۱۶: جاده ابریشم یخی در مسیر چین-اروپا ۷ میلیون تن بوده و چین به دنبال اقتصادی کردن این مسیر است.

اشرفی در ادامه به توافقنامه لاجورد به‌عنوان عوامل موازی ترانزیت ایران اشاره کرد و گفت: این موافقت‌نامه موجب اتصال کشورهای افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه می‌شود و سه کشور آذربایجان، ترکمنستان، ترکیه در حمایت از این پروژه اعلام حمایت کرده‌اند. این در حالی است که ایران و افغانستان در حال راه‌اندازی مسیر ریلی ترانزیتی هستند. به‌علاوه در مسیر دریایی ترکمن‌باشی-باکو توسط ترکمنستان و آذربایجان کشتی جدید برای این مسیر ۱۴ کشتی جدید خریداری شده است. همچنین برنامه سرمایه‌گذاری به مبلغ ۷۴۵ میلیون دلار جهت توسعه بندر ترکمن‌باشی

و برنامه افزایش ظرفیت بندرها دو طرف مسیر از ۲۵ میلیون تن کنونی به ۵۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ نیز دیگر اقدامات در این مسیر ترانزیتی به شمار می‌رود. که به‌عنوان یک مسیر موازی در مسیر اتصالی شرق-غرب تهدیدی برای ایران به شمار می‌رود.

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی در ادامه به  اتصال ریلی باکو-تفلیس-کارس اشاره کرد و گفت: این مسیر به‌عنوان مکمل مسیر بالا به دنبال  ایجاد اتصال ریلی از دریای خزر به اروپا از طریق ترکیه است که قرار است در انتهای ۲۰۱۷ ظرفیت اولیه آن به ۶.۵ میلیون تن و ظرفیت برنامه‌ریزی شده ۲۰ میلیون تن بار برای سال ۲۰۳۴ برسد.

وی خاطرنشان کرد: در مسیر Trans Siberian Railway شاهد سرمایه‌گذاری ۸۵۰ میلیون دلاری روسیه با پیش‌بینی عملکرد ۱ میلیون TEU در سال۲۰۲۰ هستیم.

اشرفی در تشریح جاده ابریشم یخی گفت: این مسیر کوتاه‌ترین مسیر چین به اروپا (۲۵% تا ۵۵% کوتاه‌تر نسبت به مسیر سنتی) است. عملکرد این جاده در سال ۲۰۱۶ حدود  ۷ میلیون تن است و رشد ۳۵درصدی نسبت به سال ۲۰۱۵ و ۵۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ را تجربه کرده است. پیش‌بینی حمل ۲۵% از کالاهای مبادلاتی بین دو قاره آسیا و اروپا از این مسیر در سال ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی است.

این مقام مسئول در معاونت حمل‌ونقل با اشاره به مسیری بانام ابتکار کمربند-راه خاطرنشان کرد: این مسیر اتصالات ریلی، ‌جاده‌ای و دریایی چین به آسیا، اروپا و آفریقا را در پی دارد و تاکنون ۶۸ کشور به آن ملحق شده‌اند. نکته قابل‌توجه در این مسیر عدم لحاظ نمودن بندرها جنوبی ایران در مسیر دریایی است و  این ابتکار تاکنون عدم بهره‌مندی از فرصت جذب سرمایه‌گذاری بانک‌هایی همچون AIIB در برداشته است.

وی در ادامه با اشاره به تبعات توسعه بندر گوادر تصریح کرد: دستیابی چین به آب‌های آزاد مکران، برنامه سرمایه‌گذاری چین در کریدور اقتصادی پاکستان به مبلغ ۴۶ میلیارد دلار، برنامه توسعه ظرفیت بندر تا ۴۰۰ میلیون تن بار در سال ۲۰۴۵ به‌منزله شکل‌گیری تهدیدی جدید برای بندرها کشور و عملکرد آتی آن‌ها حذف ایران از مسیر اتصال کشورهای آسیای مرکزی به آب‌های آزاد، ایجاد اتصال غرب چین به آب‌های آزاد و حذف مسیرهای زمینی ازجمله ایران است.

اشرفی با اشاره به احداث خط لوله انتقال گاز TAPI اذعان کرد: انتقال گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان از طریق خطوط لوله با ظرفیت ۳۳ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال امکان رفع کدورت افغانستان و پاکستان و رونق یافتن مسیر جدیدی به سمت کشورهای آسیای مرکزی را در پی خواهد داشت.

این مقام مسئول در معاونت حمل‌ونقل به تشریح راهکارهای بهبود این شرایط اظهار داشت: توسعه نگاه فرا سازمانی و فرا بخشی، توجه به رفع مشکلات نرم‌افزاری و مدیریت کریدورهای به‌عنوان راهکار تعریف شده‌اند.  در این راستا هماهنگی روابط خارجی اقتصادی وزارت امور خارجه و شورای عالی هماهنگی ترابری می‌تواند نقش قابل‌توجهی در بهبود شرایط ایفا خواهد کرد.